บทละครดึกดำบรรพ์
เรื่อง อิเหนา
ตอน
ไหว้พระ
โหมโรงกลางวัน
ปี่พาทย์ทำเพลงลมพัดชาวเขา
ฉากหน้าวิมาร ที่ 3
(อิเหนากับสังคามารตานั่งอยู่หน้าวิมาร ดูพี่เลี้ยงกับกิดาหยัน วิ่งเต้นเล่นอะไรต่างๆ ทีหลังเล่นงูกินหาง พี่เลี้ยงเป็นพ่องูแม่งู กิดาหยันเป็นลูกงู)
ร้องลำงูกลืนหาง
พ่องู แม่เอยแม่งู เจ้าไปอยู่ที่ไหนมา
แม่งู ฉันไปกินน้ำหนา กลับมาเมื่อตะกี้
พ่องู ไปกินน้ำบ่อไหน จงบอกไปให้ถ้วนถี่
แม่งู ฉันจะบอกบัดเดี๋ยวนี้
พ่องู บอกไปซีอย่าเนิ่นช้า
แม่งู ไปกินน้ำบ่อเอย ไปกินน้ำบ่อหิน
ลูกงู ไปกินน้ำบ่อหิน บินไปบินมา (ทวน)
แม่งู บินเอยบินร่อน ดังกินนรบนเวหา
ลูกงู รักเจ้ากินรา บินมาบินไปเอยฯ (ทวน)
พ่องู เราจะขอถามอีกสักหน่อย
แม่งู ถามอะไรบ่อยบ่อยไปทีเดียว
พ่องู เออเมื่อเจ้าไปเที่ยว กินน้ำบ่อเดียวหรือไฉน
แม่งู เราไปกินอีกบ่อ หนึ่งหนาเจ้าพ่องูใหญ่
พ่องู ไปกินน้ำบ่ออะไร จงบอกไปเร็วเถิดหนา
แม่งู ไปกินน้ำเอย กินน้ำบ่อโศก
ลูกงู ไปกินน้ำบ่อโศก โยกไปโยกมา (ทวน)
แม่งู โศกเอยโศกเศร้า คิดถึงเจ้าทุกเวลา
ลูกงู รักเจ้าพวงดอกโศก โยกมาโยกไปเอยฯ (ทวน)
เจรจา
แม่งู กินหัวกินหาง
พ่องู กินกลางตลอดตัว (ไล่)
ปี่พาทย์ทำเพลงห้อแห่
(นางกำนัลออก)
กำนัล นี่ใคร
พวกไหนน่ะ
มาเล่นอึกทึกครึกโครมอยู่ที่นี่ จนจะค่ำอยู่รำมะร่อละยังไม่กลับอีก พระประเทียบจะเสด็จขึ้นมาแน่ะ ไปเสียให้พ้น
(กลับเข้าโรง)
ปี่พาทย์ทำเพลงรัว (อิเหนาไล่เสนาเข้าโรง แต่ตัวอิเหนากับสังคามารตาและประสันตา หลบเข้าวิหาร)
ปี่พาทย์ทำเพลงเร็ว (มะดีหวี
บุษบา
กับสี่พี่เลี้ยงและนางกำนัลออก
มะดีหวีห้ามนางกำนัลให้อยู่แต่หน้าวิหาร)
ปิดฉาก ปี่พาทย์ทำเพลงเชิดฉิ่ง
ฉากในวิหารน้อย ที่ 4
(อิเหนากับสังคารตาและประสันตา แอบดูอยู่ที่ประตู เห็นมะดีหวีจะเข้าวิหาร ก็วิ่งหนีเข้าแอบหลังพระ)
ปี่พาทย์ทำเพลงเร็ว (มะดีหวีพาบุษบากับสี่พี่เลี้ยงตามออกมา) ลา
(นั่งไหว้พระ)
ร้องลำขับไม้บัณเฑาะว์
มะดีหวี พระเป็นเจ้า จงโปรดเกล้าให้แจ้งปัญหา
ขอถวายประทีปบูชา (จุดเทียน)
นี่เทียนบุษบานารี (ปักเทียน)
นี่เทียนอิเหนานัดดา (ปักเทียน)
นี่เทียนจรกากรุงศรี (ปักเทียน)
เทียนทองทั้งสามเล่มนี้ ขอจงเป็นที่เสี่ยทาย
ปี่พาทย์ทำเพลงขับไม้บัณเฑาะว์
เจรจา
แม่บุษบา
จงเสี่ยงทายอธิษฐานทีหรือว่าถ้าเจ้าจะได้ข้างไหน ก็ขอให้ประจักษ์ทักแท้ แม้จะได้ข้างระตูจรกา จงให้เทียนอิเหนาพี่ยาดับ ถ้าจะกลับได้ข้างอิเหนาพี่ยา ก็ให้เทียนจรกาดับไป ขอให้หมดมลทินสิ้นสงสัย จงว่าไปเถิดหนาแม่นะ
(เห็นบุษบาไม่ว่า)
ยังไงล่า อย่าอายเลยหนา
จงว่าไปเถอะ
บุษบา ลูกกระดากปากอดสูใจ จะให้ว่าเหมือนคำพระมารดา ลูกจะว่าออกมายังไงได้
มะดีหวี จะกระดากกระเดื่องไปทำไม เราอยู่ด้วยกันแต่เท่านี้ ไม่มีใครอีกละในวิหาร
บาหยัน แข็งพระทัยเถอะเพค่ะ อย่าให้เนิ่นนานเลย จะได้แจ้งการที่เดือดร้อน
มะดีหวี จงตั้งจิตอธิษฐานด้วยวาจา จงฟังคำมารดาสั่งสอน เอาซีตั้งใจไหว้พระปฏิมากร ดวงสมร ขอแม่จงว่าไปเถอะหนาแม่นะ
บุษบา พระมารดาจะให้ลูกว่ายังไงเพค่ะ
มะดีหวี เอ้า แม่จะสอนให้ว่า เจ้าว่าตามไปเถอะ
ร้องลำแขกนกเอี้ยง
มะดีหวี แม้ข้าจะได้ข้างไหนแน่
บุษบา แม้ข้าจะได้ข้างไหนแน่
มะดีหวี ให้ประจักษ์ทักแท้จงหนักหนา
บุษบา ให้ประจักษ์ทักแท้จงหนักหนา
มะดีหวี แม้จะได้ข้างระตูจรกา
บุษบา แม้จะได้ข้างระตูจรกา
มะดีหวี ให้เทียนพี่ยานั้นดับไป
บุษบา ให้เทียนพี่ยานั้นดับไป
มะดีหวี แม้จะได้ข้างอิเหนากุเรปัน
บุษบา แม้จะได้ข้างอิเหนากุเรปัน
มะดีหวี ให้รัศมีเพลิงนั้นแจ่มใส
บุษบา ให้รัศมีเพลิงนั้นแจ่มใส
มะดีหวี ให้เทียนจรกาดับไปทันใด
บุษบา ให้เทียนจรกาดับไปทันใด
มะดีหวี ขอให้เห็นประจักษ์ฉับพลัน
บุษบา ขอให้เห็นประจักษ์ฉับพลัน
ร้องลำครอบจักรวาล รับปี่พาทย์
อิเหนา อันนางบุษบานงเยาว์ จะได้แก่อิเหนาแม่นมั่น
จรกาใช่วงศ์เทวัญ แม้ได้ครองกันจะร้ายนัก
ร้องร่าย
มะดีหวี เกิดมาไม่ได้ยินใครลือเล่า
สีพี่เลี้ยง พระเป็นเจ้ากล่าวคำให้ประจักษ์
มะดีหวี ชะรอยว่าบุญของลูกรัก
สีพี่เลี้ยง ศักดิ์สิทธิ์นักเห็นแท้แน่กระไร
ร้องลำเชื้อ
มะดีหวี ซึ่งพระองค์ตรัสมาทั้งนี้ ข้าบาทยังมีความสงสัย
ด้วยอิเหนามิได้ชอบใจ จึงเกิดเหตุเภทภัยดังนี้
เขาไปเลี้ยงระเด่นจินตะหรา จะทิ้งขว้างร้างหย่าไม่ต้องที่
(เอื้อน)
เจรจา
พระปฎิมาไม่ยักพาที ดูซีนี่แน่แม่บุษบา แม่ทูลเท่าไรก็ไม่ตอบถ้อย ชะรอยบุญแม่น้อยเป็นหนักหนา ลูกรักจงกล่าววาจา ให้เหมือนแม่ว่าหน่อยเป็นไร
ร้องลำเชื้อ
บุษบา ซึ่งพระองค์ตรัสมาทั้งนี้ ข้าบาทยังมีความสงสัย
ด้วยอิเหนามิได้ชอบใจ จึงเกิดเหตุเภทภัยเป็นโลกา
จินตะหราวาตีเป็นที่รัก ไยจะร้างห่างหักมาดาหา
อิเหนา จินตะหราใช่วงศ์เทวา อิเหนากับบุษบานารี
วาสนาเขาเคยคู่กัน ที่จะมิรักนั้นก็ใช่ที่
บัดนี้ตามมาถึงคีรี ก็เพราะมีใจแสนเสน่ห์นางฯ
ปี่พาทย์ทำเพลงคุกพาทย์ลาหนึ่ง (อิเหนาต้อนค้างคาวออก เทียนดับ
พี่เลี้ยงคลำหาเทียน
ส้าเหง็ดหาได้เข้าไปจุดในโรง
อิเหนาออกโลมนาง)
เจรจา
บุษบา ว้าย มือชายถูกลูก
พระมารดาช่วยด้วย
มะดีหวี อะไร อย่าร้องให้มันครื้นเครงไปเลย
แม่ต้องตัวเจ้าเองหรอกว่าอยู่ที่ไหน ใครจะ สามารถอาจใจเข้ามาได้ถึงในนี้
ปี่พาทย์ทำเพลงคุกพาทย์ (อิเหนาเห็นแสงไฟหนีเข้าหลังพระ ปี่พาทย์ทำเพลงชุบ ส้าเหง็ดถือเทียนออก มะดีหวีจุดเทียนใหม่)
เจรจา
มะดีหวี แม่บุษบา ทูลต่อไปอีกทีหรือลูก ว่าอิเหนาผูกพันมาติดตามด้วยความเสน่หานั้น น่าสงสัย ซึ่งมาจากหมันหยา ก็เพราะดาหามีภัย แต่พอไหว้พระเสร็จสรรพ แล้ว จะกลับไป จะว่ามาเพราะรักยังไงนะ
ร้องลำแขกปัตตานี เข้าซอรับปี่พาทย์
บุษบา อิเหนาหรือมาตามด้วยความรัก ข้อนี้ไม่ประจักษ์ยังสงสัย
ซึ่งมาจากหมันหยาเวียงชัย เพราะดาหามีภัยจึงไคลคลา
หวังจะช่วยรณรงค์สงคราม มิใช่มาด้วยความเสน่หา
นี่แวะมาไหว้พระปฏิมา แล้วจะไปหมันหยาธานีฯ
ร้องลำสีนวน
อิเหนา โฉมงาม ช่างซักไซ้ไต่ถามจู้จี้
แม้มิเชื่อวาจาเราพาที แต่นี้อย่ามาบูชาเรา
ปี่พาทย์ทำเพลงคุกพาทย์ลาหนึ่ง (อิเหนาต้อนค้างคาวออกเทียนดับ ประเสหรันฉวยเทียนเข้าไปจุดในโรง อิเหนาออกโลมนาง)
เจรจา
บุษบา ว้าย พระมารดาเพค่ะ
ช่วยลูกด้วย พระพี่เข้ามาได้ ข่มเหงลูกไม่เกรงใจ ผลักไสก็ ไม่ฟัง
มะดีหวี (ตกใจ) ส้าเหง็ด
ไปจุดเทียนมาเร็วเร็ว
ส้าเหง็ด ประเสหรันไปแล้วเพค่ะ
ปี่พาทย์ทำเพลงคุกพาทย์ลาสอง (ประเสหรันออก
เทียนดับกลับเข้าไปจุดใหม่)
ปี่พาทย์ทำเพลงชุบ (ประเสหรันออก
เอาปล้องไม้ครอบไฟมาเปิด
พากันตกตะลึง)
เจรจา
มะเดหวี นี่ยังไงถึงได้ดูหมิ่นนัก องอาจราชศักดิ์หนักหนาเทียว แต่เราเป็นผู้ใหญ่กำกับมา ยังกล้าทำได้ถึงพียงนี้ ฮึกฮักหักหาญไม่คิดกลัว ถือตัวว่ามีศักดิ์ศรี จะเกรงใจใคร มั่งก็ไม่มี เห็นดีแล้วหรือยังไงนะ
อิเหนา ก็บุษบาพระบิดาได้ยกให้ ลูกไม่ได้ดูหมิ่นเหมือนอย่างว่า แต่ยังนงเยาว์เคยอยู่ ด้วยกันมา พระมารดาก็รู้อยู่ด้วยกัน หักหาญเอาไปให้ระตู สุดรักสุดรู้ที่จะอดกลั้น สู้ตายไม่เสียดายชีวัน จะทราบถึงทรงธรรม์ก็ตามทีเถอะ
มะดีหวี เจ้าว่าได้ด้วยมีฤทธิรงค์ ตามธรรมเนียมร่วมพงศ์อสัญหยา ถึงได้ตุนาหงันกันแต่ เยาว์มา หวังว่าไม่ให้วงศ์อื่นปน ครั้นเมื่อเจริญขึ้นทั้งสอง ท้าวเธอจะปองปลูกให้ เป็นผล นัดแต่งการวิวาห์มงคล กุศลไม่เคยคู่กันมา เจ้าตัดว่าไม่เลี้ยงไม่ดูให้มีคู่เถอะตามปรารถนาการจึงขาดกันตั้งแต่นั้นมาทรงธรรมก็ไม่ว่าประการใด ครั้นข้างจรกาเขามากล่าว สมพระทัยท้าวเธอจึงยกให้ เจ้ามาหยามเอาตามใจ แกล้งจะให้ได้ความอายนี่
อิเหนา ที่ว่าลูกไม่เลี้ยงบุษบานะ ใครทูลพระมารดาเป็นถ้วนถี่ พระมารดาได้ที่ไหนมาว่า อย่างงี้ ขอให้ชี้คนชั่วเอาตัวมา นางคนนี้นี่เป็นของลูก ลูกรักใคร่พันผูกอยู่หนักหนา พระมารดาว่าของจรกา ก็ให้ตัวเขามาชิงชัย ถ้าแม้นแพ้นั่นแลถึงจะส่งนางในเดี๋ยวนี้ที่จะวางอย่างสงสัย ชวนกันข่มเหงไม่เกรงใจ เอาเมียเขาไปให้จรกา
มะดีหวี เจ้ารักน้องทำอย่างงี้ที่ไหนได้ คนรู้ไปขายพระบาทท้าวทั้งสอง ถ้าจะใคร่ให้ได้ เหมือนอย่างใจปอง ค่อยตรึกตรองให้เป็นปรกติกัน ถ้ารักก็อย่าให้น้องได้อาย แม่จะช่วยเบี่ยงบ่ายผ่อนผัน เห็นจะสมยังใจเจ้าผูกพัน ที่จะทำดึงดันไปอย่างงี้ ก็จะทรงพระพิโรธมากไป ที่ไหนจะได้น้องรักนี่ เจ้าจะคิดดูให้ชอบที สุดแท้แต่ดี ด้วยกันดอกหนาเจ้านะ
อิเหนา พระมารดาจงให้สัตย์แก่ลูกรัก จำเพาะพักตร์พระปฏิมาก่อน ถ้าแม้จะรับได้ แน่นอน
ถึงจะวางกรให้กลับไป
มะดีหวี เอาเถอะ แม่จะทูลเบี่ยงบ่ายให้พระหายโกรธ พระจะเคืองคุมโทษไปถึงไหน จะผันผ่อนวอนว่าภูวไนย สุดแต่จะให้ได้แก่เจ้านี่แหละ
ร้องลำนกจาก รับปี่พาทย์
อิเหนา พระองค์ได้รับวาจา จะวางนางบุษบาไปให้
จะขอเปลี่ยนอาภรณ์บังอรไว้ พอได้ชมพลางต่างกัญญาฯ
(อิเหนาถอดอาภรณ์ให้มะดีหวีรับสวมให้บุษบา แล้วถอดอาภรณ์บุษบาให้อิเหนา มะดีหวีพานางบุษบาเข้าโรง)
ปี่พาทย์ทำเพลงกินนรรำ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น